ရပ်ကွက်ထဲကစတိုးဆိုင်တွင် သုံးနေကျဆပ်ပြာခဲကိုဝယ်ယူရန် ကောက်ယူလိုက်ပြီးသည့်နောက် ကပ်ထားသည့် ဈေးနှုန်းကိုကြည့်ပြီး မန္တလေးမြို့သူ မနန်း အသာအယာပြန်ချလိုက်ရသည်။ စျေးပိုသက်သာသည့်၊ သုံးနေကျမဟုတ်သည့် ဆပ်ပြာခဲကိုသာ ရွေးလိုက်ရသည်။
“ပိုက်ဆံကလည်း ပါမသွားဘူး၊ အရင်သုံးနေကျ ထိုင်းကလာတဲ့ ဆပ်ပြာလေး ရပ်ကွက်ထဲမှာ အခု ၂,၅၀၀ ဖြစ်နေပြီ။ အဲ့ဒါနဲ့ ဘေဘီမိုင်းလ် ၁၃၀၀ တန်ပဲ ဝယ်ပြီးပြန်လာခဲ့လိုက်တယ်” ဟု မနန်းက သူ၏ ထိုင်းကုန်စည်များ ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်လာပုံကို ပြောပြသည်။
Made in Thailand ထုတ်ကုန်များက မြန်မာပြည် ဈေးကွက်အတွင်း နှစ်ပေါင်းများစွာ နေရာယူလာခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ သို့သော် ယခုမူ ထိုင်းနိုင်ငံမှတင်သွင်းလာသည့်၊ သပ်သပ်ရပ်ရပ် ထုတ်ပိုးထားသည့် ဆပ်ပြာတုံးများကိုပင် ပြည်တွင်းနေထိုင်သူ အများအပြား ဝယ်မသုံးနိုင်ကြတော့ပေ။ ထုပ်ပိုးမှုပါကင်မရှိသည့် ဆပ်ပြာခဲများကိုသာ သက်သာသည့် လက်ကားဈေးများဖြင့် ဝယ်ယူသုံးစွဲနေကြရပြီဖြစ်သည်။
စစ်တပ်အာဏာမသိမ်းမီက တစ်တုံး ၃၅၀ ကျပ်သာရှိခဲ့သည့် ကိုယ်တိုက်ဆပ်ပြာခဲမှာ အောက်တိုဘာလလယ်တွင် ၇၅၀ ကျပ်အထိ စျေးတက်လာပြီး ယခု ၂၅၀၀ ကျပ်အထိ ဖြစ်သွားသည်။
အသုံးများကြသည့် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ပဲငံပြာရည်၊ ငံပြာရည်နှင့် မီးဖိုချောင်သုံး စားသောက်ကုန်များလည်း ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ယခင်ကထက် ပိုမိုနည်းပါးလာပြီဖြစ်သည်။
“ထိုင်းက သွင်းတာတွေက ဝယ်ချင်ရင်တောင် အရင်လို ပေါပေါများများ ဝယ်မရတော့ဘူး။ ဝယ်လို့ရတာတွေကလည်း ဈေးတွေက အဆမတန်ဖြစ်နေပြီ။ ပုံမှန်သုံးနေကျတံဆိပ် မီးဖိုချောင်သုံးတွေဆိုရင် အာဏာမသိမ်းခင်က တစ်ပုလင်း ၁၆၀၀ ကနေ အခု ၂၃၀၀ ဖြစ်နေပြီ” ဟု ရန်ကုန်မြို့တွင်နေထိုင်သည့် အိမ်ရှင်မတစ်ဦးက ဆိုသည်။
အရည်အသွေးကောင်းသည့် ထိုင်းထုတ် ကလေးပစ္စည်းများ မသုံးနိုင်ကြတော့
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်နေ့အထိ မြန်မာပြည်ဈေးကွက်အတွင်း အများအပြားနေရာယူခဲ့သည့် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ကလေးအသုံးအဆောင် ပစ္စည်းများကို ဝယ်ယူနိုင်သူများ ယခုအခါ အလွန်နည်းပါးလာပြီဖြစ်သည်။
“ကလေးသေးခံဆိုတာ သားအကြီးလို မသုံးနိုင်တော့ဘူး။ သားကြီးတုန်းကတော့ ပုံမှန်သုံးနိုင်ခဲ့တယ်။ အခု သမီးအငယ်မွေးတာ ကလေးသေးခံတွေ ဈေးက များလွန်းလို့ မဝယ်နိုင်တော့တာ။ အရင် ၁၅၀၀၀ လောက်ရှိတဲ့ဟာက အခု ၃၀၀၀၀ ဖြစ်နေပြီ။ မဖြစ်မနေလိုလာတဲ့အချိန် တရုတ်ကဝင်တဲ့ ပေါပေါပဲပဲတွေပဲ သုံးရတော့တယ်” ဟု ရန်ကုန်တိုင်း၊ လှိုင်မြို့နယ်အတွင်းနေထိုင်သည့် မိခင်တစ်ဦးက ဆိုသည်။
မြန်မာငွေဈေးတန်ဖိုး ပိုမိုကျဆင်းလာခြင်းနှင့် ပြည်တွင်းနေထိုင်သူများ၏ ပုံမှန်ဝင်ငွေများ နည်းပါးသွားခြင်းတို့ကြောင့် ဈေးကွက်နေရာအများစုရရှိထားသည့် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ကလေးအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ ပြည်တွင်းဈေးကွက်သို့ဝင်ရောက်လာမှုလည်း ပိုမိုနည်းပါးလာပြီဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းကုန်စည်တင်သွင်းသူ လုပ်ငန်းရှင်များက ဆိုကြသည်။
“ဒီကာလမတိုင်ခင် ဈေးကွက်မှာ Made in Thailand ဆိုတာတွေပဲ။ အာဏာမသိမ်းခင်ကတောင် ထိုင်းက အရည်အသွေးတဆင့်နိမ့်တဲ့ ပစ္စည်းတွေကို မြန်မာပြည်ဘက်ပို့တာ။ ဈေးပိုသက်သာတာပေါ့။ အခုအခြေအနေက ပိုဆိုးသွားပြီ။ အရင်သွင်းနေကျ ဈေးသက်သာတဲ့ အရည်အသွေးနဲ့ပစ္စည်းတောင် အရင်လို များများမသွင်းကြတော့ဘူး။ ပိုပြီးသက်သာတဲ့ အရည်အသွေးမမီတာတွေကို ပိုသွင်းလာကြတယ်” ဟု ထိုင်းကုန်ပစ္စည်းများတင်သွင်းသူ တစ်ဦးက ပြောသည်။
ထိုင်းဘတ်ငွေဈေးတက်လာကာ မြန်မာကျပ်ငွေဈေးတန်ဖိုး အဆမတန်ကျလာခြင်း၊ ဈေးနှုန်းမတည်ငြိမ်ခြင်းတို့ကြောင့်လည်း ရပ်ကွက်ကုန်စုံဆိုင်များတွင် သတ်မှတ်ကပ်ဈေးမရှိတော့ပေ။
“ဒီနေ့ ဒီဈေးဆို နောက်နေ့ တစ်မျိုးဖြစ်ပြီ။ တစ်မျိုးဖြစ်ပြီဆိုတာ ဈေးကျတာမဟုတ်ဘူး။ ဈေးပိုတက်လာတာ” ဟု ရန်ကုန်မြို့၊ လသာမြို့နယ်တွင်နေထိုင်သည့် အိမ်ရှင်မတစ်ဦးဖြစ်သူ မယုယက ပြောသည်။
ကော်ဖီကြိုက်တဲ့သူ ကော်ဖီဖြတ်ရမယ့်ခေတ်
အသင့်ဖျော်သောက်သုံးနိုင်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံမှတင်သွင်းသည့် ကော်ဖီထုတ်များသာမက ပြည်တွင်းထုတ် ကော်ဖီများပါ ဈေးအဆမတန် မြင့်တက်လာသည့်အတွက် ကော်ဖီသောက်သုံးမှုလည်း လျော့နည်းလာကြောင်း ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးမြို့တွင်းရှိ ကုန်စုံဆိုင်ပိုင်ရှင်တို့က ဆိုကြသည်။
“ကော်ဖီကြိုက်တဲ့သူတောင် ကော်ဖီပြတ်တော့မယ်။ ကော်ဖီမစ်တစ်ထုတ် ၁၀၀ ကျပ်ကနေ အခု ၂၀၀။ ဘယ်သူသောက်နိုင်တော့မလဲ။ နို့ဆီလေးပါမှ ကော်ဖီသောက်တတ်တဲ့သူတွေ အခု နို့ဆီတစ်ဘူး ၃,၀၀၀ ဖြစ်ပြီ။ နို့ဆီမပြောနဲ့ ကော်ဖီတောင်ပြတ်တော့မယ်” ဟု ရန်ကုန်မြို့တွင်နေထိုင်သည့် အသက် ၆၀ အရွယ် အမျိုးသမီးကြီးတစ်ဦးက ဆိုသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် အရက်၊ ဘီယာတံဆိပ်များလည်း ဝယ်ယူသူတစစနှင့် နည်းပါးလာပြီဖြစ်သည်။ အာဏာသိမ်း ကောင်စီခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်နှင့် ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်များ၏ ရှယ်ယာများပါဝင်သည့် ပြည်တွင်းထုတ် ဘီယာသည်လည်း အာဏာဖီဆန်သူ ပြည်သူအများစု၏ သပိတ်မှောက်ခြင်းခံထားရသဖြင့် အရက်၊ ဘီယာပုံမှန်သုံးစွဲသူများအဖို့ အရင်လို မသောက်သုံးနိုင်တော့ပေ။
“ဘီယာတောင် မသောက်နိုင်တော့ပါဘူး။ မြန်မာကတော့ အာဏာစသိမ်းတည်းက မသောက်တော့တာ။ ထိုင်းကဝင်တဲ့ဘီယာတွေတောင် တစ်ဘူး ၁,၀၀၀ လောက်နေ ၃,၀၀၀ ကျော်ချင်ပြီ။ ဝင်ငွေဆိုတာလည်း ပိုပြီးနည်းပါးသွားတာပဲရှိလို့ ဘီယာမသောက်ရ မနေနိုင်တဲ့သူတောင် ဘီယာပြတ်တော့မယ်” ဟု အသက် ၃၀ အရွယ်ရှိ ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းတစ်ဦးဖြစ်သူ ကိုဇော်ကပြောသည်။
ပိုမိုဆိုးရွားလာသည် နယ်စပ်ကုန်စည်စီးဆင်းမှု
စစ်တပ်အာဏာမသိမ်းမီ ကာလများတွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ကုန်ပစ္စည်းတင်သွင်းသည့် ကုန်ကားများ တစ်ရက်လျှင် အစီးရေ ၄၀၀ ကျော်ရှိခဲ့သည်။ အာဏာသိမ်းယူမှုအပြီး တစ်နှစ်နှင့် ၉ လ ကြာမြင့်လာသည့်အချိန်တွင် ထိုင်းမှ မြန်မာသို့ ပို့ကုန်တင်သွင်းလာသည့်ကုန်ကားများ တစ်နေ့လျှင် အစီးရေ ၉၀ ဝန်းကျင်သာရှိတော့ကြောင်း နယ်စပ်ကုန်သည်များက ဆိုကြသည်။
“အခုက တိုက်ပွဲတွေလည်း မကြာမကြာဖြစ်လာတော့ ကုန်ကားတွေ တစ်နေ့အစီးရေ ၈၀ ကျော် ၉၀ နီးပါးပဲ သွားနိုင်တော့တယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ထိုင်းပစ္စည်းတွေ နည်းပါးလာတာ သိသိသာသာပဲ။ ကုန်သည်တွေလည်း အတော်လေး နစ်နာကြတယ်” ဟု ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မြဝတီမြို့မှ ထိုင်းကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ကိုင်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။
လွန်ခဲ့သည့် ၂ နှစ်နီးပါးအချိန်က ထိုင်းဘတ်ငွေ ၁ ဘတ်လျှင် ၄၆ ကျပ် ဝန်းကျင်ရှိခဲ့သော်လည်း ယနေ့ပေါက်ဈေးမှာ ထိုင်း ၁ ဘတ်လျင် ၇၉ ကျပ်အထိ တန်ဖိုးကျဆင်းလာပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာငွေ တစ်သိန်းပေးလျင် လွန်ခဲ့သည့်နှစ်နှစ်က ဘတ် ၂၄၀၀ ကျော်ရရှိခဲ့သော်လည်း ယခု ၁၂၅၀ ဘတ် ဝန်းကျင်သာ ရရှိတော့မည်ဖြစ်သည်။
“၂၀၂၁ ကို ဆိုးလှပြီထင်ခဲ့တာ။ ၂၀၂၂ နှစ်လယ်လောက်ကျမှ တကယ့်အဆိုးဆုံးကို ကြုံရတာ။ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီမှာပဲ အရောင်းအဝယ်တွေက ရပ်သွားတာ။ ၂၀၂၁ မှာ ငွေလဲဈေးတွေက အတက်ဈေးဆိုပေမယ့် အဲ့ဒီအတက်ဈေးတန်းတစ်ခုမှာ ခပ်ကြာကြာလေးရှိခဲ့သေးတယ်။ ဈေးတက်တာ၊ ကျတာထက် အဝယ်တော်တွေကြောက်တာ ဈေးအတက်အကျ ကြမ်းတာကို ပိုကြောက်တာ” ဟု ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကုန်ပစ္စည်းများကို ပြည်တွင်းသို့ တင်သွင်းရောင်းချလုပ်ကိုင်နေသည့် မအိအိက ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီ၏ မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး မထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းက ပြည်တွင်းစီးဆင်းနေသည့် နယ်စပ်ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍကို သိသိသာသာ ထိခိုက်လာခြင်းဖြစ်သည်။
ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ကုန်တင်ပို့သည့် ကဏ္ဍသည်လည်း နယ်စပ်ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာဖြင့်ပေးချေခိုင်းမှု၊ ဘဏ်စနစ်များဖြင့်သာ ဆောင်ရွက်ခိုင်းမှုတို့ကြောင့် ပိုမိုကျပ်တည်းလာကြကြောင်းသိရသည်။
ထိုင်းကုန်ပစ္စည်းများ ပြည်တွင်းသို့ဝင်ရောက်မှု ပိုမိုနည်းပါးလာရုံသာမက မြင့်တက်လာသည့် ဈေးနှုန်းများကြောင့် ပြည်သူများ ဝယ်ယူမသုံးစွဲနိုင်တော့သည့် အခြေအနေအထိ ပိုမိုဆိုးရွားလာသည်။
“ပစ္စည်းကရှားတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဈေးကြောင့် လူတွေဝယ်မသုံးနိုင်တော့တာ။ ဈေးက အကုန်လုံး အဆမတန်တက်လာတာ။ အလှကုန်ဆိုရင် အရင်လို အဝယ်မစိတ်တော့ဘဲ အဝယ်ကျဲသွားတာတွေ့ရတယ်။ တစ်ပတ်တစ်ကြိမ် လက်ကားဝယ်ပေးရတဲ့ဖောက်သည်က ၃ ပတ်မှ ၁ ကြိမ်လောက်ပဲ ဝယ်တော့တာမျိုး” ဟုလည်း မအိအိက ပြောသည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလတွင် ဘဏ္ဏာရေးဆိုင်ရာစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ (Financial Action Task Force – FAFA)က မြန်မာနိုင်ငံကို အမည်ပျက်စာရင်းသွင်းလိုက်ပြီးရက်ပိုင်းအတွင်း ထိုင်း-နယ်စပ်မှ တင်သွင်းလာသည့် ကုန်စည်ဈေးနှုန်းများ ပို၍မြင့်တက်လာခဲ့သည်။
စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက FATF ၏ အစီရင်ခံစာကို လိုက်နာသောအားဖြင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း သွင်းကုန်လိုင်စင်လျှောက်ထားရာတွင် ဘဏ်ငွေစာရင်းကို ပို့ကုန်တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိသည့်ဝင်ငွေ (သို့မဟုတ်) အခြားဝင်ငွေဝင်ရောက်ကြောင်း သက်ဆိုင်ရာဘဏ်မှ ထုတ်ပေးသည့် အထောက်အထားနှင့် ဘဏ်ငွေစာရင်းရှင်းတမ်းများ ပြသနိုင်မှသာ လုပ်ကိုင်ခွင့်ရမည်ဆိုသည့် တင်းကျပ်မှုများက နယ်စပ်ကုန်စည်စီးဆင်းရေးကို ပို၍ဆိုးဝါးလာစေကြောင်း ကုန်သည်များက ဆိုကြသည်။
ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ကျဆင်းလာခြင်း၊ ထိုင်းဘတ်ငွေဈေး မာလာပြီး ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းလာခြင်းတို့ကြောင့် ပြည်တွင်း၌ ထိုင်းကုန်စည်များ၏ ဈေးကွက်ဝယ်လိုအား နည်းပါးလာသည့်အချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံမှတင်သွင်းလာသည့် အရည်အသွေးမကောင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများက ဝယ်လိုအားတက်လာသည်။
“ထိုင်းပစ္စည်းတွေမသုံးနိုင်တော့လို့ တရုတ်ကလာတာတွေ သုံးရတယ်ဆိုပေမယ့်လည်း တရုတ်လည်း ဈေးတက်တာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ထိုင်းကလာတာထက်စာရင်တော့ ဈေးကပိုနည်းတယ်လေ။ အရည်အသွေးမကောင်းမှန်းသိတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် လူတွေမှာ ရွေးချယ်စရာမရှိတော့ဘူးလေ” ဟု စစ်ကောင်စီရုံးစိုက်ရာ နေပြည်တော်တွင် နေထိုင်သည့် အိမ်ရှင်မတစ်ဦးကပြောသည်။
“အရင်ကတော့ ဒါမျိုးတွေသုံးရမယ်လို့ မထင်ခဲ့ဘူး ချွေတာရတဲ့အဆင့်မဟုတ်တော့ဘူး အခုက သုံးလို့ရရင် တော်ပြီဆိုတဲ့ အဆင့်တွေဖြစ်ကုန်ပြီ။ အကုန်လုံးကို ဆွဲချသွားတာ” ဟု အဆိုပါ အိမ်ရှင်မက ညည်းတွားလိုက်သည်။
(လွတ်လပ်သည့် မီဒီယာအဖြစ် ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်ရေး သင်တို့အကူအညီလိုအပ်နေပါသည်။ ဤနေရာတွင် https://www.userroll.com/site/register/m1f6pen နှိပ်၍ လှူဒါန်းနိုင်ပါသည်)
